• image image image image
  • shape
    shape

    Бағдарламалар

    Ахмет Ясауи университеті / Ғылыми жұмыстар / 2023-2025 жылдарға арналған Жас ғалымдардың гранттық қаржыландыру жобалар

    AP19579179 - «Ядролық өнеркәсіпте қолданылатын цирконий қорытпасын гидрленуден және жоғары температуралы тотығудан қорғауға арналған композициялық металл-керамикалық жабын жасау»

    Course Image Ахмет Ясауи университеті Ғылыми жұмыстар

     

     

    Жоба іске асырылатын конкурстың атауы: 2023-2025 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша жас ғалымдарды гранттық қаржыландыру конкурсына қатысуға арналған конкурсы. Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі.

     

    Жоба жетекшісі:   Сейтов Бекболат Жуманович, PhD.

    Идентификаторлар:

    • Хирша индексі: 3,
    • Scopus Author ID: 56466073400 
    • ORCID: 0000-0002-1743-7028
    • ResearcherID: ADN-0920-2022

    Жобаның зерттеу тобы

    Аты-жөні

    Жоба бойынша лауазымы

    Сәйкестендіргіштері (Scopus Author ID, Researcher ID, ORCID, егер бар болса) және тиісті бейіндерге сілтемелері

    1

    Сейтов Б.Ж.

    Жоба жетекшісі, аға ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 3

    ResearcherID: ADN-0920-2022

    ORCID: 0000-0002-1743-7028

    Scopus Author ID: 56466073400.

    2

    Рахадилов Б.К.

    Жетекші ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 14

    ResearcherID: AAD-3744-2020 

    ORCID: 0000-0001-5990-7123 

    Scopus Author ID: 55539741700.

    3

    Курбанбеков Ш.Р.

    Аға ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 9 (Scopus Author ID 55540216100), Web of Science – 4 (Web of Science Researcher ID: AAR-4694-2020), ORCID: (0000-0001-5510-0568).

    4

    Кеңесбеков А.Б.

    Аға ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 8

    ResearcherID: AAJ-2006-2021

    ORCID: 0000-0002-5630-9467 

    Scopus Author ID: 57205287682.

    5

    Кәкімжанов Д.Н.

    Ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 8

    Scopus ID57221761416 

    Science Researcher ID: ABF-7849-2021

    Google Scholar ID: y1t0GrIAAAAJ

    ORCID: 0000-0001-9453-0456

    6

    Халик С.Ш.

    Ғылыми қызметкер

     

    7

    Каримжанов Я.Ш.

    Инженер

     

     

    Жобаның аңдатпасы

    Жоба ядролық өнеркәсіпте қолданылатын жоғары температуралы тотығудан және цирконий қорытпасын сутектендіруден қорғау үшін кеуектілігі төмен және жоғары адгезиялық беріктігі мен коррозияға төзімділігі жоғары Cr3C2 -NiCr композициялық металл керамикалық жабындысын алу мақсатында жоғары жылдамдықты оттегі-отын бүрку (HVOF) технологиясын жетілдіруге бағытталған. Осы жобаның шеңберінде төмен кеуектілігі және жоғары адгезиялық беріктігі бар Cr3C2-NiCr композициялық металл-керамикалық жабынды жоғары жылдамтықты оттегі-отын бүрку әдісі әзірленетін болады. Э110 қорытпасын жағылған Cr3C2-NiCr жабындарының жоғары температуралы бу тотығуына төзімділігі, сондай-ақ қыздыру кезінде диффузиялық қабаттың қалыптасу заңдылықтары зерттеледі. Жоғары температуралы бу тотығуына Cr3C2 -NiCr жабындары-ның деградация механизмі орнатылады.

       

    Мақсаты:

    Э110 цирконий қорытпасының жоғары температуралы тотығуынан және су тасқынынан қорғау үшін төмен кеуектілігі және жоғары адгезиялық беріктігі бар Cr3C2 -NiCr композициялық металл керамикалық жабынының жоғары жылдамтықты оттегі-отын әдісін әзірлеу

     

    Жобадан күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер:

     

    Жылы

    Зерттеу бойынша алынған нәтижелері.

    Жарияланымдар (оларға сілтемелері бар) мен патенттер; әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат

    2023 жыл

    Жобаның I кезеңге арналған жұмыс жоспары әзірленіп, бекітілді.

    Металл бөлшектеріне металл-керамикалық жабынды қолдану ерекшеліктері теориялық зерттелді. 

    Жоғары жылдамдықты оттегі-отын бүркуінің технологиялық параметрлерінің (жанғыш газдардың құрамы, бүрку қашықтығы, ұнтақтың құрамы мен мөлшері) Cr3C2-NiCr жабындарының морфологиясына, құрылымына, фазалық құрамына, кеуектілігіне, элементтік құрамына әсері зерттелді.

    2024 жыл

    Cr3С2-NiCr жабындарының механикалық сипаттамаларына жоғары жылдамдықты оттегі-отын бүркуінің технологиялық параметрлерінің (жанғыш газдардың құрамы, бүрку қашықтығы, ұнтақтың құрамы мен мөлшері) әсері зерттелді;

    Э110 цирконий қорытпасына жағылған Cr3С2-NiCr жабындарының Жоғары температуралы тотығуға төзімділігі зерттелді;

    Cr3С2-NiCr жабыны мен Жоғары температуралы тотығу кезінде Э110 қорытпасының субстраты арасындағы диффузиялық қабаттың қалыптасу заңдылықтары зерттелді.

    1. Kurbanbekov, S., Rakhadilov, B., Kakimzhanov, D., Seitov, B., Katpaeva, K., Kurmantayev, A., Dautbekov, M., & Kengesbekov, A. (2024). Research on the Structural–Phase and Physical–Mechanical Characteristics of the Cr3C2-NiCr Composite Coating Deposited by the HVOF Method on E110 Zirconium Alloy. Coatings, 14(8), 1030. https://doi.org/10.3390/coatings14081030

    2025 жыл

    Әртүрлі бүрку режимдерінде алынған Cr₃C₂-NiCr жабындарының сутегі өткізгіштігі зерттелді.

    Дейтерий плазмасымен сәулелендірудің Cr₃C₂-NiCr жабындарының құрылымы мен қасиеттеріне әсері зерттелді.

    Алынған нәтижелер негізінде Э110 цирконий қорытпасын сутектену мен жоғары температуралық тотығудан қорғауды қамтамасыз ететін, төмен кеуектілігі және жоғары адгезиялық беріктігі бар Cr₃C₂-NiCr композициялық металл-керамикалық жабындысының жоғары жылдамдықты оттегі-отынмен бүрку әдісі әзірленеді.

    1. Seitov, B., Kurbanbekov, S., Baltabayeva, D., Kakimzhanov, D., Katpayeva, K., Temirbekov, A., Bekbayev, S., & Mussakhan, N. (2025). Review of Physical and Mechanical Properties, Morphology, and Phase Structure in Cr3C2-NiCr Composite Coatings Sprayed by HVOF Method. Coatings, 15(4), 479. https://doi.org/10.3390/coatings15040479

    2. Курбанбеков Ш.Р., Балтабаева Д.Э., Сейтов Б., Амангельдиева Ю., Әбдімүтәліп А. ФИЗИКО-МЕХАНИЧЕСКИЕ СВОЙСТВА И ФАЗОВЫЙ СОСТАВ ПОКРЫТИЙ Cr3C2-NiCr, ПОЛУЧЕННЫХ МЕТОДОМ HVOF: ОБЗОР Вестник НЯЦ РК.

    3. Курбанбеков, Ш. Р., Мұсахан, Н. П., Сейтов, Б. Ж., Раманкулов, Ш. Ж., Камбарбеков, С. Х., Эртаев, Н. С., Амангельдиева, Ю. О., Балтабаева, Д. Э., & Қалдар, Б. С. (2025). Өнеркәсіптік роботты жоғары жылдамдықты газды жалынмен бүрку жүйесіне интеграциялау тәсілі (ҚР патенті № 2025/0384.2 № 10702). Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті. 11 наурыз 2025 ж. – 13 наурыз 2026 ж.

    4. Kurbanbekov S., Kambarbekov S., Baltabayeva D., Makhasheva Zh. Investigation of the effect of HVOF deposition modes on the microhardness of Cr₃C₂–NiCr coatings on zirconium alloy E110 // Presented at the IV Annual Conference of Kazakh Physical Society, Sarsen Amanzholov East Kazakhstan University, Öskemen, Kazakhstan, June 4–7, 2025.